Czarne łabędzie na giełdzie

Koncepcja "czarnych łabędzi" odnosi się do trudno przewidywalnych oraz rzadkich zdarzeń, które mają istotny wpływ na kształtowanie kursów akcji. Podobnie jak w ujęciu biologicznym, gdzie rzeczywiste czarne łabędzie są rzadkimi odmianami zwykłych łabędzi, takie zdarzenia są trudne do przewidzenia ze względu na swoją nietypowość i szeroki wpływ na rynki finansowe. Te nieprzewidywalne wydarzenia wprowadzają chaos, zaś zrozumienie i radzenie sobie z czarnymi łabędziami stało się istotnym wyzwaniem dla ekonomistów i inwestorów.

Do takich nieprzewidywalnych zdarzeń można zaliczyć pandemię COVID-19, zbrojną napaść Rosji na Ukrainę, czy we wcześniejszych latach największe bankructwo w historii Stanów Zjednoczonych, banku Lehman Brothers, będące początkiem globalnego kryzysu finansowego. Zdarzenia czarnych łabędzi wywołują redukcję stóp zwrotu na giełdzie papierów wartościowych oraz wzrost ich zmienności.

Celem projektu badawczego jest ocena wpływu wystąpienia nieoczekiwanego zdarzenia na funkcjonowanie rynku giełdowego. Szczególne znaczenie w tym kontekście ma ocena  struktury oraz charakterystyka właściwości statystycznych finansowej sieci złożonej utworzonej na podstawie zmian wywołanych przez wystąpienie zdarzenia czarnego łabędzia.

Przeprowadzenie tak zaprojektowanych analiz rynku finansowego powinno przyczynić się do poznania stopnia występowania procesu synchroniczności zmian cen akcji na giełdzie papierów wartościowych w warunkach niestabilności jako następstwo efektu zarażenia. Analiza procesów zachodzących na rynkach giełdowych w wyniku zdarzenia nieoczekiwanego może mieć też wymiar aplikacyjny, istotny dla konstrukcji optymalnego portfela inwestycyjnego oraz zarządzania ryzykiem inwestycyjnym przez instytucje zbiorowego inwestowania (fundusze inwestycyjne, emerytalne). 

Rynek finansowy można postrzegać jako system złożony, składający się z wielu sprzężeń zwrotnych i wymagający odpowiedniego podejścia do jego analizy. Zobrazowanie wszystkich zależności jest w zasadzie niemożliwe. Metoda analizy sieci złożonych pozwala na wyodrębnienie najistotniejszych relacji zachodzących na rynku finansowym. Można je przedstawić w formie grafu, gdzie zestaw wierzchołków składa się z akcji notowanych przedsiębiorstw zaś krawędzie formowane są na podstawie współczynnika korelacji stóp zwrotu.